De Veertigdagentijd is de periode van zes weken voorafgaand aan Pasen. Men rekent veertig dagen terug, maar telt de zondagen niet mee. Het is de tijd voorafgaand aan Pasen en Pasen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente. Na de uitbundigheid van carnaval komt de ingetogenheid, beginnend met Aswoensdag.

De vastentijd is als een tocht door de woestijn op zoek naar leven. Het is een periode om stil te staan bij het lijden in de wereld, elders en in de eigen omgeving.

Afzien van het vele, geven van aalmoezen en bidden worden in de christelijke traditie altijd in een adem genoemd. In deze tijd wordt zowel persoonlijk als in de gemeenschap stil gestaan bij het lijden en bij taken en verantwoordelijkheden om te komen tot een rechtvaardige en vreedzame wereld (Jesaja 53, vers 3-8).

Het is traditie om in de Veertigdagentijd weinig bloemen te gebruiken. Sobere composities hebben de voorkeur.

De liturgische kleur is paars met uitzondering van de vierde zondag, die roze is.

De veertigdagentijd is ook een voorbereiding op het uitbreken van de lente, het uitbreken van nieuw leven met al zijn geuren en kleuren.

 

 Symboliek

• Vergankelijkheid : as, jute
• Een weg: bijvoorbeeld met  jute of paarse lappen
• Woestijn: zand, cactus
• Berg: stenen
• Water: schenkkan, doopvont
• Licht: (paas) kaars, waxinelichtjes, olielamp
• Leven: palmtakjes(buxus), takken met groene knoppen
• Lijden: takken met doornen, prikkeldraad

Materialen

Het was traditie om in de Veertigdagentijd geen bloemen te gebruiken. Ook het orgel zweeg en zwijgt in de kloosters. Sobere composities met bijvoorbeeld snoeihout hebben de voorkeur. Het werken met droogbloemen is een alternatief. In de tuin is, ondanks de winter, van alles te vinden waarmee je iets kunt uitdrukken.

 

 

 

Bij de foto: ‘Open handen’
Meditatie door zr. Elisabeth

 

 

 

 

• Buigzame takken om vormen mee te maken: berk, kornoelje, wilg
• Kleurrijke takken; gele, groene en rode kornoelje, gele, roodbruine en bruinzwarte wilg. Door het schillen van takken krijg je witte kleuren.
• Snoeihout – ruimte scheppen voor nieuw leven
• Distels en doornen, braam, roos, acacia etc. – beeld van lijden
• Paarse bloemen , peperboom, paarse winterhei, krokus, primula, anemoon, tulp – liturgische kleur van de Veertigdagentijd
• Riet, rietsigaar – Christusstok, doortocht door de Rietzee
• Biezen – water, het biezenmandje van Mozes die het volk door de woestijn leidde
• Wilgenkatjes – beeld van het evangelie door de levenskracht, wortelt snel
• Klimop:  trouw
• Brem:  Herinnering aan Elia die, voordat hij zijn veertigdagen tocht door de woestijn begon, onder een bremstruik in slaap viel maar werd gewekt door een engel die hem aanspoorde op weg te gaan, 1 Koningen 19:4-14. Bremtakken zouden ook gebruikt kunnen zijn bij de geseling van Jezus.
• Sneeuwklokje:  hoop.
• Blad van de Aäronskelk: In de lezing van de zesde zondag van de Veertigdagentijd wordt geurige olie over het hoofd van Jezus uitgegoten. Het is een verwijzing naar de geurige olie in de baard van Aäron, een teken van zijn uitverkiezing en bevestiging.
• Paarse kerstroos: die wordt wel vastenroos genoemd vanwege de kleur en omdat ze vaak pas in de vastentijd bloeit en niet met Kerst.
• Judaspenning: verzamel de ‘zilverlingen’ in de nazomer en bewaar ze op een droge plek. Judaspenning bloeit in april paars.

 

 

Zondagen in de Veertigdagentijd

• • • • • 1ste zondag
          Invocabit: roepen
        • 2de  zondag
          Reminiscere: gedenken
        • 3de  zondag
          Oculi: in het oog houden
        • 4de  zondag
          Laetare: verheugen
        • 5de  zondag
          Judica : oordelen
        • 6de  zondag
          Palmarum: overwinnen

 

 

 

Bij de foto: ‘Snoeien’
Schikking met seizoensmateriaal uit de kloostertuin
door zr. Elisabeth

 

 Goede Week

• Palmzondag
• Witte Donderdag
• Goede Vrijdag
• Stille zaterdag

 

Opbouwschikking

Een opbouwschikking  is een eenvoudige compositie die als raamwerk of basis dient voor de zes weken in de veertigdagentijd. Wekelijks wordt  bij de basis een eenvoudige compositie gemaakt  in relatie tot de lezingen of de thematiek van de zondag. Opbouwschikking.

• Kruis, bestaand of zelf gemaakt van hout of takken, op een wandplaat of schilderij
• Wereldbol met doornen
• Weg met jute of paarse lappen met aan het begin zand en het  einde groen ‘van woestijn naar paastuin’
• Riet waarvan een deel geknakt is
• Projectafbeelding. Als er met een speciaal project gewerkt wordt, is er vaak een afbeelding/poster beschikbaar. Beschouw die als basis en maak daarbij wekelijks een passende compositie. Geef die eigen compositie een rustige achtergrond bijvoorbeeld met een paarse lap stof.

Een aantal van de uitgewerkte schikkingen voor de 40-dagentijd hebben een logisch gevolg gekregen onder het hoofdstuk  ‘Goede week en Pasen‘. Daarbij is de 6de zondag van de veertigdagentijd dezelfde als Palmzondag.

 

 

 

Opbouwschikking in de Veertigdagentijd en Pasen
Thema: ‘Levensweg’

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Onderwerpen Veertigdagentijd

Aswoensdag
 40 dgn-tijd vlgns ABC-jaar
Algemene schikkingen veertigdagentijd